Song thị nguyên nhân triệu chứng và cách điều trị

Song thị (Diplopia) là một bệnh về mắt không hiếm gặp. Bệnh do nhiều nguyên nhân từ những nguyên nhân không ảnh hưởng tới sức khỏe như loạn thị, khô mắt đến các nguyên nhân nguy hiểm như phình động mạch, đột quỵ…..

Song thị ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống hàng ngày. Người bị song thị nhìn thấy hình ảnh không rõ ràng, gây khó khăn trong việc sinh hoạt.

Nội Dung Bài Viết

1 Song thị là gì?
2 Các triệu chứng của song thị
3 Nguyên nhân song thị
4 Điều trị cho song thị

Song thị là gì?

Mắt bình thường và mắt bị song thị

Song thị là một tật khúc xạ ở mắt, trong đó mắt nhìn thấy hai hình ảnh thay vì một hình ảnh. Với người bình thường, sự phối hợp của mắt, các cơ vận nhãn, dây thần kinh gửi hình ảnh đến não, và bộ não sẽ giúp nhìn thấy vật. Một vấn đề với bất kỳ bộ phận nào trong số trên đều có thể gây ra song thị

Song thị có thể xảy ra ở một hoặc cả hai mắt. Các hình ảnh có thể nằm ngang (hình ảnh xuất hiện cạnh nhau) hoặc dọc (hình ảnh xuất hiện chồng lên nhau).

Song thị có thể do một vấn đề về cơ hoặc thần kinh gây ra. Ngoài ra một số bệnh về mắt như đục thủy tinh thể hoặc do vấn đề về não như đột quỵ.

Các triệu chứng của song thị

Hình ảnh người song thị nhìn thấy

Triệu chứng dễ nhận thấy nhất của song thị là nhìn thấy hai hình ảnh thay vì một. Các triệu chứng khác có thể xuất hiện với song thị, bao gồm:

Sụp mi (ptosis)
Đau đầu
Lé
Buồn nôn
Đau quanh mắt
Đau khi chuyển động mắt

Nếu bị song thị, cần đến ngay các bác sĩ nhãn khoa để kiểm tra. Tại đây bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi để chẩn đoán song thị ban đầu.

Nhìn thấy hai hình ảnh thường xuyên hay thỉnh thoảng
Hiện tượng nhìn 2 hình ảnh khi nhìn gần hay xa
Nhìn thấy hai hình ảnh khi nhìn bằng một mắt hay cả hai mắt
Hình ảnh thứ hai nhìn thấy nằm: ngang (hình ảnh song song), dọc (một hình ảnh bên dưới hình ảnh khác) hoặc xiên (hình ảnh được phân tách theo đường chéo)

Nguyên nhân song thị

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng song thị. Song thị có thể gây ra bởi các vấn đề trong mắt, như giác mạc hoặc thủy tinh thể.

Các nguyên nhân cơ bản khác gồm các cơ hoặc dây thần kinh kiểm soát chức năng của mắt hoặc não. Một số nguyên nhân có thể không ảnh hưởng đến sức khỏe như loạn thị, hoặc nghiêm trọng như chứng phình động mạch hoặc đột quỵ.

Song thị gây ra bởi giác mạc bị ảnh hưởng

Giác mạc là lớp bao phủ phía trước mắt. Chức năng chính của giác mạc là tập trung ánh sáng vào mắt. Giác mạc bị ảnh hưởng sẽ không còn bề mặt cong hoàn hảo, có thể tạo ra song thị. Nguyên nhân song thị do giác mạc bao gồm:

Loạn thị
Khô mắt
Nhiễm trùng như zona hoặc herpes zoster
Sẹo do bệnh tật, thương tích hoặc nhiễm trùng

Song thị gây ra bởi thủy tinh thể

Thủy tinh thể kết hợp với giác mạc để tập trung ánh sáng đến vào võng mạc (mặt sau của mắt). Thủy tinh thể nằm phía sau giác mạc và có thể co giãn giúp mắt nhìn gần hoặc nhìn xa.

Bệnh đục thủy tinh thể là nguyên nhân hàng đầu của bệnh song thị gây ra bởi thủy tinh thể. Tuy nhiên tình trạng song thị này có thể được chữa khỏi sau khi phẫu thuật phaco thay thủy tinh thể nhân tạo.

Song thị gây ra bởi cơ vận nhãn

Sáu cơ trong mắt giúp điều khiển chuyển động của mắt lên, xuống, sang mỗi bên gọi là cơ vận nhãn. Một số ảnh hưởng của cơ vẫn nhãn khiến một trong số các cơ này bị liệt hoặc không thể chuyển động nhịp nhàng với nhau gây ra song thị. Các vấn đề về cơ vận nhãn bao gồm:

Bệnh Graves , một tình trạng bệnh tuyến giáp ảnh hưởng đến các cơ vận nhãn và gây ra song thị dọc.
Lác, lé (Strabismus) , một trong số các cơ vận nhãn bị yếu hoặc tê liệt khiến mắt không thể nhìn thẳng.

Song thị gây ra bởi thần kinh

Một số dây thần kinh sọ kết nối não với cơ vận nhãn để kiểm soát chuyển động của mắt. Một số bệnh có thể ảnh hưởng hoặc phá hủy các dây thần kinh sọ và dẫn đến song thị bao gồm:

Bệnh tiểu đường, một bệnh chuyển hóa ảnh hưởng đến khả năng xử lý đường trong máu của cơ thể có thể gây tổn thương dây thần kinh
Hội chứng Guillain-Barre (rối loạn tự miễn dịch có thể dẫn đến bại liệt toàn thân), các triệu chứng sớm có thể xuất hiện ở mắt, gây yếu cơ
Bệnh nhược cơ (Myasthenia gravis), một bệnh tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch tấn công các khớp thần kinh cơ liên quan đến chuyển động của mắt
Bệnh đa xơ cứng, một bệnh thần kinh mãn tính ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương, có thể gây tổn thương các dây thần kinh kiểm soát chuyển động của mắt

Song thị gây ra bởi vấn đề về não

Một số khu vực bên trong não xử lý thông tin thị giác được truyền từ mắt qua các dây thần kinh. Nếu những khu vực này bị ảnh hưởng bởi bệnh tật hoặc chấn thương, có thể dẫn đến song thị. Một số tình trạng não có thể dẫn đến thị lực kép bao gồm:

Phình động mạch não
U não
Đau nửa đầu
Áp lực bên trong não từ chảy máu, nhiễm trùng hoặc chấn thương
Tổn thương vật lý ở não

Điều trị cho song thị

Nếu nguyên nhân song thị không ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe như loạn thị hoặc khô mắt bạn có thể điều trị tại các bệnh viện mắt chuyên khoa.

Đối với các nguyên nhân phức tạp hơn như bệnh tiểu đường hoặc bệnh đa xơ cứng, bệnh nhân có thể cần được điều trị từ các chuyên gia khác. Hoặc cần điều trị khẩn cấp nếu tình trạng nghiêm trọng, chẳng hạn như chứng phình động mạch não hoặc khối u ung thư.

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra song thị của bạn, các bệnh viện mắt Sài Gòn có thể đề xuất một hoặc nhiều phương pháp điều trị sau đây:

Chặn hoặc làm mờ tầm nhìn của một mắt để giảm thiểu song thị, sử dụng:
- Miếng che mắt
- Đeo kính gọng hoặc kính áp tròng
- Thấu kính Fresnel
Tiêm botulinum (Botox) vào cơ mắt mạnh hơn để tạo điều kiện cơ mắt yếu hơn phục hồi. Botox có thể là một điều trị tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào nguyên nhân song thị.
Phẫu thuật để điều trị một số vấn đề về cơ vận nhãn.

Song thị là một bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng đến tầm nhìn, gây khó khăn cho sinh hoạt hàng ngày. Với trẻ em nên đưa trẻ đi khám mắt định kỳ 6 tháng một lần để phát hiện song thị sớm nhằm điều trị kịp thời.

Tài liệu tham khảo: