Bệnh viêm củng mạc gây ra khó chịu và phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày. Nếu bệnh nặng có thể ảnh hưởng lớn đến thị lực.
Nội Dung Bài Viết
Viêm củng mạc là gì?
Phần trắng của mắt (củng mạc) là một lớp mô bảo vệ phần còn lại của mắt. Khi khu vực này bị viêm và đau, các bác sĩ gọi đó là tình trạng viêm củng mạc.
Không phải lúc nào cũng có nguyên nhân rõ ràng gây ra bệnh này, nhưng trong hầu hết trường hợp, bệnh gây ra bởi một rối loạn tự miễn. Một số tình trạng sức khỏe có liên quan đến bệnh bao gồm:
- Viêm khớp dạng thấp
- Lupus
- Hội chứng Sjogren
- Xơ cứng bì
- Bệnh u hạt Wegener
- Bệnh viêm ruột
Bệnh cũng có thể được gây ra bởi nhiễm trùng mắt, chấn thương mắt, nấm hoặc ký sinh trùng.
Đây là bệnh về mắt nguy hiểm, nếu không được điều trị, viêm củng mạc có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng, như mất thị lực. Bệnh cũng có thể được liên kết với các vấn đề mạch máu (được gọi là bệnh mạch máu).
Nguyên nhân viêm củng mạc
Viêm củng mạc thường kết hợp với các bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp và lupus ban đỏ hệ thống. Đôi khi nguyên nhân không rõ. Cơ chế của nó được giải thích là do các tế bào thuộc hệ thống miễn dịch của con người bình thường chỉ tấn công và tiêu diệt các tế bào lạ, nhưng lại chuyển sang tấn công cả chính các tế bào của củng mạc mắt.
Bệnh thường xảy ra nhất ở tuổi từ 40 đến 60 tuổi, nữ bị nhiều hơn nam, hiếm khi gặp ở trẻ em và không phải là bệnh có tính chất liên quan đến di truyền.
Ngoài ra bệnh còn có thể là triệu chứng thể hiện của một bệnh viêm mạch máu hệ thống có thể gây tử vong hoặc là triệu chứng đến trước của những đợt tái phát trên những bệnh nhân có viêm mạch máu hệ thống đã được chẩn đoán. Phát hiện sớm để điều trị kịp thời các bệnh toàn thân có thể ngăn ngừa không chỉ những biến chứng về mắt mà còn kéo dài và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Bệnh có thể khởi phát do các nhiễm trùng tại mắt mà không liên quan đến miễn dịch.
Các chấn thương ở mắt nếu không điều trị tốt có thể gây viêm củng mạc bên cạnh các tổn thương khác ở mắt.
Phân loại viêm củng mạc
Bệnh có 2 loại:
- Viêm củng mạc trước: đây là tình trạng viêm mặt trước của củng mạc và là tình trạng viêm phổ biến nhất.
- Viêm củng mạc sau: là mặt sau của củng mạc. Tình trạng này ít phổ biến hơn nhưng có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng về mắt như bệnh võng mạc hoặc tăng nhãn áp.
Những triệu chứng thường gặp của viêm củng mạc
Bệnh thường có triệu chứng chủ yếu là đau nhức, đau nhiều, sâu và giảm ít với thuốc giảm đau. Đau thường lan ra vùng trán, gò má và xoang. Đau âm ỉ và có những cơn kịch phát khi chạm vào vùng thái dương hoặc mắt khiến cho bệnh nhân không thể nằm nghiêng về bên đau.
Đau có thể tăng lên về đêm khiến bệnh nhân mất ngủ và lo lắng. Đau có thể do phá hủy dây thần kinh cảm thụ trong củng mạc do phù, chất trung gian gây viêm hoặc hoại tử.
Triệu chứng thường gặp là đỏ mắt, màu đỏ có sắc hơi xanh phát hiện tốt nhất với ánh sáng tự nhiên, có thể khu trú ở một vùng thông thường nhất ở vùng khe mi hoặc trên toàn bộ củng mạc. Sau mỗi đợt viêm tái phát, củng mạc lại trở nên trong hơn do sắp xếp lại các sợi collagen sau phù.
Sắc tố hắc mạc bên dưới có màu xám xanh nhìn rõ nhất với ánh sáng tự nhiên nếu chỉ khám trên đèn khe có thể không phát hiện được những vùng này.
Các triệu chứng khác bao gồm chảy nước mắt thường nhẹ và không kèm theo ra dử (ghèn) mắt, sợ ánh sáng.
Nếu viêm nặng có thể gây ra co thắt cơ vòng mống mắt dẫn đến co đồng tử và cận thị thoáng qua.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc viêm củng mạc?
Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Phụ nữ có nhiều khả năng mắc bệnh hơn nam giới.
Bạn có nguy cơ cao mắc bệnh nếu có các yếu tố sau:
- Bệnh Wegener (bệnh u hạt Wegener), là một rối loạn không phổ biến liên quan đến viêm mạch máu
- Viêm khớp dạng thấp (RA), một rối loạn tự miễn gây viêm khớp
- Bệnh viêm ruột (IBD), gây ra các triệu chứng tiêu hóa do viêm ruột
- Hội chứng Sjogren, là một rối loạn miễn dịch được biết là gây ra khô mắt và miệng
- Lupus, một rối loạn miễn dịch gây viêm da
- Nhiễm trùng mắt (có thể có hoặc không liên quan đến bệnh tự miễn)
- Tổn thương mô mắt do tai nạn.
Điều trị viêm củng mạc
Điều trị nội khoa: Bệnh nhân không hoại tử thường chỉ dùng thuốc chống viêm non-steroid tại chỗ hoặc toàn thân. Viêm củng mạc có hoại tử kèm viêm tấy và viêm củng mạc phía sau thường sử dụng corticoid toàn thân hạn chế đau nhức. Nếu với corticoid không có hiệu quả có thể phải chuyển sang dùng ức chế miễn dịch mạnh hơn.
Các bệnh nhân có những bệnh phối hợp như cơ địa dị ứng atopy (là tình trạng viêm da), trứng cá đỏ, gout hoặc phối hợp với bệnh toàn thân của hệ thống liên kết hoặc bệnh mạch máu thường cần trị liệu đặc hiệu.
Điều trị ngoại khoa: Hiếm khi cần điều trị bằng phẫu thuật. Chỉ định duy nhất là các trường hợp viêm củng mạc hoại tử tiến triển tới dọa thủng hoặc thủng nhãn cầu. Điểm mấu chốt của điều trị phẫu thuật không phải là kỹ thuật phẫu thuật mà là khâu điều trị kiểm soát quá trình viêm trước phẫu thuật.
Vật liệu thay thế củng mạc cũng có thể là củng mạc từ mắt khác, màng xương, cân cơ,… Các thì phẫu thuật gồm tách kết mạc rộng, cắt bỏ các phần hoại tử của giác mạc, củng mạc. Mảnh ghép được cố định bởi 9/10 hoặc 10/10, sau đó được phủ kết mạc lên. Sau mổ cần tránh dùng cortioid tra để tạo điều kiện cho tân mạch và tế bào phát triển vào mảnh ghép.
Khi phát hiện những triệu chứng viêm củng mạc, hãy ngay lập tức đến các bệnh viện mắt chuyên khoa để các bác sĩ khám và kiểm tra tình trạng mắt.
Tài liệu tham khảo:
